بازده بورس در سال جدید؛ روزی 6، 1 درصد - بازی ناتمام

به گزارش جهانی اقتصاد، شاخص کل بورس تهران در دومین روز معاملاتی این هفته نیز رشد 4/ 4 درصدی را تجربه کرد و به ارتفاع جدید یک میلیون و 116 هزار واحدی دست یافت. فرابورس ایران نیز دیروز شرایط مشابهی را تجربه کرد و 4/ 3 درصد به ارتفاع آیفکس افزوده شد.

جدی ترین جهش بورس از 13 اردیبهشت ماه در حالی رقم خورد که مجموع ارزش بازار بورس و فرابورس نیز از 280 میلیارد دلار فراتر رفت که در تاریخ 50 ساله بازار سرمایه ایران بی نظیر بوده است. با احتساب رشد دیروز شاخص سهام، بازدهی این نماگر از ابتدای سال به 6/ 117 درصد رسید. به عبارتی سهامداران از ابتدای امسال بر مبنای نرخ بهره مرکب، میانگین روزی 6/ 1 درصد سود کسب نموده اند.

بازار 5 هزار هزار میلیارد تومانی

همانطور که اشاره شد نتیجه رشد پرشتاب قیمت سهام عبور ارزش کل بازار سهام از 5هزار هزار میلیارد تومان معادل 283 میلیارد دلار بود. رقمی که بیش از دوبرابر میزان نقدینگی و فراوری ناخالص داخلی کشور است. روز گذشته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی و در جریان آنالیز شرایط اقتصادی کشور با اشاره به افزایش 100 برابری ارزش بازار سرمایه نسبت به سال 88 بیان کرد: یکی از فرصت های عظیم در اقتصاد کشور بازار سرمایه است.

با توجه به رونق بازار سرمایه و اتفاقاتی که افتاده توجه بیشتری به این بازار انجام شده و این فرصت خوبی برای تامین اقتصادی و توسعه اقتصاد کشور است. حسن قالیباف اصل در این خصوص گفت: در سال 1388 ارزش کل بازار 42 هزار میلیارد تومان بوده که در حال حاضر به 5 هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به سال 1388 بالغ بر 100 برابر شده و نشان دهنده پتانسیل بالای این بازار است.

هرچند بر اساس آمار و اعداد ارزش بازار سهام با رشد 100 برابری همراه شده است، اما آیا در واقعیت نیز بر عمق این بازار افزوده شده است؟ یکی از معیار های مهمی که به عنوان نماگر های بنیادی نیز شناخته می شوند، نسبت ارزش بازار به فراوری ناخالص داخلی (GDP) مشهور به نسبت وارن بافت است.

باید توجه داشت بورس تهران با وجود قدمت 50 ساله، قبل از اجرای اصل 44 هویت چندانی نداشت و در چند سال پس از اجرای این اصل نیز از تعداد شرکت چندانی برخوردار نبود. شاهد این مدعا ارزش ناچیز دادوستد سهام در آن سال ها است. از این رو این نوع تحلیل داده ای و استناد به سال 88 چندان دقیق نیست و با ضعف آماری روبه رو است.

این مهم تنها مختص ایران نیست؛ چراکه حتی در بورس های جهانی نیز در بعضی موارد به کمبود داده های تاریخی برای نتیجه گیری استناد می گردد. به عنوان نمونه شیلر، نوبلیست اقتصاد در تحلیلی از بازدهی بلندمدت بورس آمریکا با بیش از یک قرن سابقه، داده های خود را به دلیل کمبود غیرقابل استناد می داند.

علاوه بر این طی سال های گذشته شاهد عرضه شرکت های مختلفی در بورس تهران بودیم، موضوعی که سبب تغییر سطح ارزش بازار شده است. به عبارتی زمانی که می گوییم ارزش بورس نسبت به فراوری ناخالص داخلی (GDP) اوج گرفته است، یکی از نتایج آن تورم مازاد ارزش بازار به دلیل ورود شرکت های بعضا عظیم جدید است. هر چند این مهم خود نشان از حرکت رو به جلوی بازار سهام کشور دارد، اما جایی برای قیاس آماری دیده نمی گردد.

افزایش تب بورس بازی

پس از تجربه چند روز اصلاحی در کارنامه بورس تهران در سال جدید، از اواسط هفته گذشته بار دیگر شاهد صعود های متوالی و پرشتاب نماگر اصلی این بازار بودیم. در این جهت روز گذشته دماسنج اصلی تالار شیشه ای با رشد بیش از 47 هزار واحدی همراه شد و شاهد افزایش 18 درصدی ارزش معاملات خرد بودیم.

ضمن آنکه صف های طویلی از خرید هم در انتهای معاملات پابرجا مانده بود. از دیگر متغیر های صعودی بورس تهران طی معاملات روز های اخیر، اما افزایش تدریجی سرعت ورود سرمایه خرد به بازار سهام است که طی 5 جلسه اخیر معاملاتی شتاب بیشتری گرفته است؛ به طوری که دیروز در مجموع خالص خرید معامله گران خرد (بورس، فرابورس و بازار پایه) از هزار و 400 میلیارد تومان نیز فراتر رفت. اما دلیل افزایش مجدد اقبال به بازار سهام چیست؟

روز های شلوغ کدال

نگاه فعال بورس تهران طی روز ها و هفته های اخیر به سامانه کدال دوخته شده است. روز هایی که بازار سهام تحت تاثیر جریان سنگین اطلاعات شرکت ها و فصل مجامع واقع شده است و هر روز حجم بالایی از خبر های مربوط به بنگاه های اقتصادی به بازار مخابره می گردد. اهمیت این گزارش ها جایی احساس می گردد که بسیاری از کسب و کار های اقتصادی در ماه های اخیر به سبب کنترل شیوع بیماری جدید کرونا تعطیل شده یا کاهش محسوسی داشته اند. از این رو انتشار آمار جدید از عملکرد بنگاه های اقتصادی می تواند جهتی جدید پیش روی فعالان بازار باز کند.

مجامع همواره پرخبر

علاوه بر توجه حداکثری معامله گران به گزارش های ارسالی روی سامانه کدال، اما مکمل اصلی این اطلاعات را باید در مجامع شرکت ها جست وجو کرد. به طور کلی در مجامع خبر های خوب و بد بسیاری در مورد عملکرد شرکت ها شنیده می گردد. شاید همین مهم است که این دورهمی ها را به محفلی پربار برای معامله گران به ویژه تحلیلگران بورسی بدل نموده است.

از این رو انتظار می رود اخبار منتشرشده در مجامع، فرایند منطقی تری را در صعود شاخص در ماه های آینده رقم زند. در این میان بعضی از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که با توجه به شرایط جهان و دست و پنجه نرم کردن تمام کشور ها با ویروس کووید-19 و در نتیجه تعطیلی سراسری بسیاری از فعالیت های اقتصادی تا همین یکی، دو هفته گذشته، می توان انتظار داشت مجامعی که در سال 1399 برگزار می شوند، نسبت به سال های قبل با چالش ها و مسائل جدیدی روبه رو باشند.

بر این اساس به نظر می رسد با ورود به فصل داغ برگزاری مجامع که عموما تا سرانجام تیر نیز ادامه دارد، با سیلی از اطلاعات و اخبار جدید روبه رو باشیم که می تواند در تغییر چینش پرتفوی بورس بازان اثرگذار باشد.

جذابیت سود تقسیمی

از تمام این موارد که بگذریم، مجامع جذابیت دیگری نیز برای فعالان بازار دارد. جایی که محرکی تحت عنوان تقسیم سود و به دنبال آن رقیق شدن قیمت سهم ها، می تواند موج بعدی تقاضا را به همراه داشته باشد. تقسیم سود نقدی بالا موجب رقیق شدن قیمت سهام و به تبع آن تعدیل نسبت قیمت بر درآمد بازار می گردد. موضوعی که می تواند انگیزه ای تازه برای رشد قیمت عمومی سهام باشد. خاصه آنکه شرایط بعضی از شرکت های عظیم و مهم بورسی در شرایط کنونی از منظر بنیادی مناسب به نظر می رسد.

تب و تاب تورمی اقتصاد

یکی دیگر از عواملی که در یکسال اخیر سبب افزایش گرایش به معاملات سهام شده است، تب تورمی حاکم بر اقتصاد ایران است. جایی که حتی دلار و سکه نیز با وجود افت نرخ در روز های گذشته، اما از ابتدای امسال، چهره مثبتی را به نمایش گذاشته اند. قیمت کالا و خدمات نیز روز به روز افزایش پیدا می نماید.

در بازار مسکن نیز باو جود تداوم فضای رکودی، اما قیمت ها با جهش محسوسی همراه شده است. در این میان حاکمیت یک فضای امنیتی در بازار دلار و سکه و احتمال تکرار تجربه سال گذشته سبب شده تا صاحبان سرمایه، تمایل چندانی به حضور در این دو بازار نداشته باشند. ورود به بازار مسکن نیز با توجه به قیمت های نجومی احتیاجمند نقدینگی چند میلیاردی است.

مضاف بر اینکه نرخ سود سپرده بانکی به 15 درصد کاهش یافته است که این موضوع نیز انگیزه سرمایه گذاری در سپرده بانکی را کاهش می دهد. از این رو بازار سهام با توجه به رشد 187 درصدی میانگین وزنی قیمت ها در سال 98 و ادامه این فرایند صعودی در امسال همچنان در صدر گزینه های سرمایه گذاری واقع شده است. در این میان احتیاج دولت به حمایت از بازار سرمایه خود توفیقی اجباری برای بازار سهام شده تا گوی سبقت را برباید.

چهارمین روز جولان حقیقی ها

دیروز همزمان با رشد 4/ 4 درصدی شاخص سهام شاهد افزایش فعالیت بازیگران خرد در سمت خرید سهام بودیم. از این رو روز گذشته در مجموع حدود یک میلیارد و 46 میلیون سهم به ارزش یک هزار و86 میلیارد تومان به سبد سهام حقیقی ها افزوده شد. در این میان بیشترین خالص خرید حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه فلزات اساسی به میزان 237 میلیارد تومان رقم خورد.

پس از آن نیز بانکی ها شاهد خالص تغییر مالکیت 174 میلیارد و 300 میلیون تومانی در جهت حقوقی به حقیقی بودند. پتروشیمی ها نیز دیروز مورد توجه معامله گران خرد بازار نهاده شدند و خالص خرید حدود 103 میلیارد و 820 میلیون تومانی را تجربه کردند. در میان شرکت های فعال بورسی، اما دیروز نماد معاملاتی فولاد مبارکه اصفهان با بیشترین خالص خرید حقیقی به میزان 109 میلیارد و 460 میلیون تومان روبرو شد.

بانک ملت دیگر بنگاه بورسی بود که در سرانجام معاملات روز یکشنبه شاهد جابه جایی 106 میلیارد و 700 میلیون تومانی در جهت حقوقی به حقیقی بود. در آن سوی بازار نیز زیرمجموعه های گروه انبوه سازی در صدر لیست خرید سهامداران عمده بازار ایستادند. به طوری که در این گروه شاهد جابه جایی حدود 46 میلیارد تومان نقدینگی به سبد سهام حقیقی ها از پرتفوی سهامداران عمده بودیم.

بورس یکشنبه از دریچه صنایع

در روزی که شاخص سهام قله ای جدید را فتح کرد، از 39 صنعت فعال بورسی، میانگین قیمت در 36 گروه با رشد همراه شد و تنها یک گروه با کاهش شاخص صنعت خود روبرو شد. در این میان بیشترین رشد قیمت از آن گروه چند رشته ای صنعتی با افزایش 6 درصدی شد.

پس از آن محصولات چرمی با تک نماد وملی رشدی به میزان 5 درصد را تجربه کردند. گروه خدمات فنی و مهندسی نیز روز یکشنبه توانست با رشد حدود 5درصدی عنوان سوم صنایع پربازده را به خود اختصاص دهد. در میان گروه های کامودیتی محور نیز معدنی ها با بیشترین رشد قیمت سهام زیرمجموعه خود به میزان 8/ 4 درصد همراه شدند. در مقابل، اما گروه ساخت دستگاه ها و وسایل ارتباطی با تک سهم لپارس روزی منفی را تجربه کرد و با افت 3/ 2 درصدی در قعر گروه های بورسی نهاده شد.

بانکی ها همچنان از منظر ارزش دادوستد ها رتبه اول صنایع را به خود اختصاص دادند. این گروه دیروز شاهد جابه جایی یک میلیارد و 653 میلیون سهم به ارزش 813 میلیارد و 450 میلیون تومان بود. پس از آن نیز پتروشیمی ها و فلزی ها نبض ارزش معاملات را در دست گرفتند. در مجموع عظیمان بازار شامل گروه های کانه های فلزی، فلزات اساسی، فرآورده های نفتی، محصولات شیمیایی و بانک ها یک سوم ارزش معاملات خرد بورس تهران طی معاملات روز یکشنبه را به خود اختصاص دادند.