ده جانور دیدنی در ایران - بازی ناتمام

هر چند این عصر، روزهای سیاهی برای این گونه ها در ایران است و سرعت انقراض آنها بسیار زیاد شده و شهرنشینی انسان ها را وادار به ورود به محیط زندگی این جانوران نموده است، اما هنوز هستند افرادی که چمدان سفر را به دلیل دیدن این حیوانات می بندند. در این جا ده گونه جانوری را معرفی می کنیم که می توان در ایران آنها را دید.

گلخورک در جنگل های حرا

در میان درختان بر آب نشسته حرا، ماهی منحصر به فردی زندگی می نماید که گرچه نام ماهی را به دوش می کشد، اما بر اثر سازگاری با محیط زیستش، بیشتر شبیه دوزیستانی چون قورباغه و وزغ شده است. این ماهی درشت چشم بیشتر اوقات خود را خارج از آب می گذراند و می تواند روی بستر گلی بخزد، بجهد یا بسرعت در حفره های گِلی خود را پنهان کند.

این ماهی حتی روی ریشه های درخت مانگرو نیز دیده می گردد. معمولا هنگام فرونشینی آب (جزر)، راحت تر می توان این ماهی شگفت انگیز را پیدا کرد و دید. گلخورک ها موجودات سریعی هستند که روی کفه های گلی عریان هنگام جزر اغلب در حال جابه جایی و حرکت دیده می شوند.

حرکات آنها در واقع از طریق باله های سینه همراه با جهش یا جست و خیز است. گلخورک ها برخلاف سایر ماهی ها به جای آبشش، توسط کیسه های مشبک هوا که در حفره دهانشان است تنفس می نمایند. جنگل های حرای قشم، محل زندگی این گونه حیوان است.

تمساح پوزه کوتاه

کروکودیل ها، خزندگان ارزشمندی هستند که نقش مهمی در تعادل محیط زیست بازی می نمایند. تنها یک گونه به نام تمساح پوزه کوتاه ایرانی در جنوب شرقی ایران، در منطقه بلوچستان زندگی می نماید. این تمساح تالابی بین مردم بومی به نام گاندو شناخته می گردد.

به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست، محل زندگی یگانه تمساح ایرانی را منطقه حفاظت شده گاندو نامگذاری نموده و مدیریت می نماید. وسعت این منطقه حدود 465 هکتار است. جالب است بدانید گاندوها تنها خزنده ایرانی هستند که از تخم ها سپس نوزادان خود بیشترین مراقبت را انجام داده و به آنها در خروج از تخم و زنده ماندن یاری می رسانند. برای مشاهده گاندو، بهتر است با هماهنگی اداره حفاظت محیط زیست و تحت نظارت و حضور محیط بانان به مراکزی که این خزنده زیبا در آنجا حفاظت می شوند، وارد شوید.

فلامینگو

فلامینگو یکی از پرندگان حفاظت شده در ایران است که به جهت نقشی که در چرخه زیستی دارد (از پلانکتون ها تغذیه می نماید و فیلترنماینده است) باید جزو گونه های حفاظت شده باقی بماند. طول بدن فلامینگوها از 127 تا 140 سانتی متر و رنگ بدنشان سفید با پوش پرهای سرخ روی بال ها و شاه پرهای سیاه است.

منقار این پرنده زیبا بلند، خمیده، صورتی و با انتهایی مشکی است. پاهای بلند و سرخ فلامینگوها یکی از وجوه تمایز این پرنده محسوب می گردد. فلامینگوها از مهاجران زمستانی جنگل های حرا در محدوده جزیره قشم محسوب می شوند، اما این پرنده آبزی در جزیره قشم فراوری مثل ندارد و تنها برای استراحت به جزایر شنی می آید. جوجه آوری این گونه در ارومیه، فارس و خوزستان صورت می گیرد. تالاب میفان اراک هم یکی از مقصدهای این پرنده زیبا در ایران است.

آهوی ایرانی

اگر در این فصل سفری به جزیره کیش داشته باشید، امکان مشاهده آهوی زیبای ایرانی را که در سطح جزیره آزادانه در حال زیست است، از فاصله نزدیک خواهید داشت. سال 1363 تعداد 30 راس آهو برای حمایت و تکثیر با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست از جزیره خارک به جزیره کیش منتقل شدند.

نسل این نوع آهو که در بخش هایی از آسیای مرکزی (قسمت هایی از ایران، جنوب غربی پاکستان و صحرای گبی) پراکنده است، به علت شکار بی رویه در معرض خطر انقراض بوده و در فهرست قرمز سازمان IUCN نهاده شده است.

متاسفانه یکی از مسائل موجود درخصوص آزاد گشتن آهوها در سطح جزیره، ورود آنها به جاده و تصادف با ماشین هاست؛ که مهم ترین عامل مرگ و میرشان محسوب می گردد. مشاهده آهوی ایرانی گرچه برای مردم بومی به امری عادی بدل شده، اما هنوز گردشگران را به وجد می آورد.

شوکا؛ گوزن مینیاتوری ایران

شوکاها گرچه در دسته بندی گوزن ها قرار می گیرند، اما به سبب داشتن جثه ای به مراتب کوچک تر از مرال(تقریبا به اندازه آهو)، به گوزن مینیاتوری معروف شده اند. تفاوت دیگر شوکاها با سایر گوزن ها در بلندتر بودن پاها نسبت به دست هاست که آنها را کمی قوزدار نشان می دهد.

این جاندار می تواند در تمام مناطق جنگلی خزری، جنگل های ارسباران در آذربایجان شرقی و همچنین جنگل های بلوط مناطق جوانمردرود و اورامانات غرب کشور مشاهده کرد. شوکاها در بهار و تابستان به صورت انفرادی زندگی می نمایند، اما در زمستان گاهی به صورت زوج یا دسته های کوچک نیز مشاهده شده اند. حس بویایی، شنوایی و بینایی در این گونه جانوری بسیار قوی است. آنها همچنین به خوبی شنا می نمایند.

جالب است بدانید برخلاف سایر سم داران که هنگام نوشیدن آب لب ها را روی آب قرار می دهند، شوکا آب را مانند سگ و از طریق زبان می نوشد.

آگامای دم تیغی

اگر به گردشگری در کویر و پرداختن به ویژگی های خاص این نوع از گردشگری علاقه مندید، تماشای آگامای دم تیغی ایرانی را از دست ندهید. این جاندار با داشتن حلقه های فلسی خاردار در پشت و دم خود و همچنین بدنی با رنگ آمیزی خاص، یکی از جاذبه های کویر لوت است.

آگامای دم تیغی گیاهخوار است و همیشه در طول روز کنار بوته های گیاهان مورد علاقه اش وقت می گذراند. خانه اش را نیز معمولا روی تپه های شنی و کپه های ماسه ای نزدیک این گیاهان می سازد. این جاندار در سطح دنیای تنها در ایران، افغانستان و پاکستان پراکندگی دارد.

دلفین های خلیج فارس

آب های گرم جنوبی کشور سرشار از زیبایی ها و جاذبه های گردشگری است. یکی دیگر از زیبایی های طبیعی که محیط خلیج فارس و دریای عمان را دلپذیرتر نموده است، حضور گاه و بی گاه دلفین ها بویژه در آب های پیرامون جزایر است.

این دلفین ها عموما به صورت دسته جمعی در آب های جزایر خصوصا کنار کولنی های مرجانی که یکی از منابع مهم تغذیه ای آنها محسوب می شوند، دیده می شوند. جالب است بدانید تا به امروز حضور انواع مختلفی از دلفین ها در آب های جنوبی ایران گزارش شده است؛ دلفین معمولی پوزه بلند، فریزر، خالدار، نواری، چرخنده، بینی بطری، ریسو و گوژپشت از جمله این گونه هاست.

لاک پشت پوزه عقابی

این لاک پشت در دوسوی خط استوا تا مناطق نیمه گرمسیری دورتادور کره زمین پراکنده است. لاک پشت پوزه عقابی در آخرین طبقه بندی اتحادیه دنیای حفاظت (IUCN) در طبقه بحرانی (بشدت در حال انقراض) نهاده شد. خوشبختانه طی چند سال اخیر در روستای شیب دراز جزیره قشم به همت مردم بومی و یاری مسئولان، حفظ و حراست از این گونه صورت می گیرد تا جایی که این کار خود تبدیل به جاذبه گردشگری شده است. فصل تخمگذاری این جاندار از اواسط اسفند تا خاتمه خرداد است.

پس از دو ماه تخم ها سر از خاک بر می آورند و به طرف نور مهتاب که در دریا منعکس است، حرکت می نمایند. از شاهکارهای خلقت این است که بچه لاک پشت هایی که در این محل سر از تخم بر می آورند، پس از 40 سال که بالغ می شوند، برای تخمگذاری دوباره به زادگاه خود برمی گردند.

فوک خزری ازجمله نادرترین جانوران شناخته شده روی زمین و کوچک ترین گونه فوک محسوب می گردد که در صد سال گذشته بیش از 90 درصد جمعیت خود را از دست داده است و در تقسیم بندی اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت در فهرست قرمز (در حال انقراض) نهاده شده است

فوک خزری کوچک ترین گونه فوک در دنیا

فوک خزری ازجمله نادرترین جانوران شناخته شده روی زمین و کوچک ترین گونه فوک محسوب می گردد که در صد سال گذشته بیش از 90 درصد جمعیت خود را از دست داده است و در تقسیم بندی اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت در فهرست قرمز (در حال انقراض) نهاده شده است. این گونه که تنها در دریاچه مازندران زیست می نماید، طی زندگی پنجاه ساله اش به سواحل ایران و چهار کشور حاشیه ای دیگر نزدیک می گردد.

فوک خزری زمستان ها را که فصل زادآوری است، روی قطعات یخی سواحل شمالی می گذراند؛ اما در بهار، تابستان و پاییز عمدتا سواحل ایران را ترجیح می دهد.

هما، مرغ سعادت

این لاشخور زیبا که هنگام پرواز ظاهرش بیشتر شبیه شاهینی بزرگ است، در گذشته از پرندگان بومی ایران محسوب می شده است، اما امروزه فقط تعدادی از آنها را می توان در پناهگاه های حیات وحش در محدوده شهرستان بافت مشاهده کرد. این پرنده با بال هایی دراز و زاویه دار، دمی بلند و لوزی شکل، به همراه منقار و ریشی سیاه رنگ ظاهری بسیار جذاب دارد.

هما از لاشخورهای دیگر فعال تر و معمولا تک زی است. آشیانه اش را برفراز کوهستان های مرتفع و دورافتاده و در آستانه غارهای مشرف به پرتگاه می سازد. هما را مرغ استخوان خوار نیز می نامند، چرا که از عادات غذایی این لاشخور، پرتاب استخوان روی سنگ ها، خرد کردن و سپس خوردن آنهاست.

منبع : تبیان