خودنمایی هنر دست زنان خراشادی در ایتالیا - بازی ناتمام

با ما همراه باشید و با تور ارزان ایتالیا از به بهترین کشور اروپا سفر کنیم و در شهرهای ونیز، فلورانس و رم بگردیم و بناهای تاریخی این کشور تاریخی را از نزدیک ببینیم.

هنری از خراشاد که بر گردن ایتالیایی ها می نشیند

هنری است از هنرهای دست اصیل خراسان جنوبی که سابقه آن به 300 سال قبل برمی گردد، آنقدر که در چمدان های قدیمی هر خانه ای را بگردی اثری از این هنر پیداست.

زنان روستایی دنیای به نام خراشاد، پشت دستگاهی مخصوص که از گذشته ها برجای مانده، می نشینند، دست و پا و تمرکز ذهنی را در چنگ این هنر آورده و توانسته اند روزهای خوشی را برای این هنر که در آستانه فراموشی بود، خلق نمایند؛ آنها توانستند در خانه های خود کنار تمام کارهای خانه از پرورش فرزند گرفته تا خانه داری، هنری را خلق نمایند که نه تنها اقتصاد خراسان جنوبی را در حوزه صنایع دستی دگرکون نموده، بلکه این هنر را با نامشان در دنیا مشهور ساخته است.

حالا این روستا نه تنها یک روستا بلکه به یک کارگاه عظیم اشتغالزایی تبدیل شده است؛ در این روستا از در هر خانه ای که می گذری صدای دستگاه توبافی می آید، اشتغالی که در یک خانه روستایی و قدیمی شروع شده و آوازه اش تا کشورهای مختلف رسیده است.

این رشته امروزه در شهرهای مود، فردوس، خوسف و روستاهای خراشاد، صرآباد، آسیابان، خشک، نوزاد، میغان، سیدال از رواج نسبتاً خوبی برخوردار است. این هنر توانسته روستاییان را دوباره به زادگاهشان برگردانده و کسب و کارشان را رونق دهد، رونقی که شاید در شهر آن را نمی یافتند. زنان این روستا می بافند و می بافند و کوشش می نمایند تا آنجا که روستایشان دنیای شده است.

سفارشهای زیاد شهرهای مختلف کشور برای خرید محصولات توبافی خراشاد

فاطمه ذاکریان، یک هنرمند توبافی پیرامون خودنمایی هنر دست زنان خراشادی در ایتالیا گفت: سفارش هایی از شهرهای مختلف کشور از جمله اصفهان، مشهد، زاهدان و بروجرد به صورت اینترنتی داریم.

مسئول شرکت تعاونی روستایی زنان خراشاد ادامه داد: فراوریات این شرکت تعاونی تنها به صورت حوله نیست و محصولاتی از جمله لباس نوزاد، تن پوش حمام، جلیقه مردانه، مانتو و سارافون نیز از جنس همان حوله ها اما با تراکم های مختلف در این شرکت فراوری می گردد.

ذاکریان اعلام کرد: شرکت تعاونی روستایی زنان خراشاد 300 نفر عضو دارد و افرادی که آموزش حوله بافی و پارچه بافی را فرا گرفته اند که از این طریق برای خود و اعضای خانواده خود شغل ایجاد نموده اند.

وی با تاکید بر لزوم برندسازی و توسعه صادرات، اضافه کرد: ضروری است فراوری با مصرف همراه باشد تا فراورینماینده به نتیجه مورد نظر خود دست یابد.

بافت پارچه های سنتی با مواد اولیه گوناگون در حد وسیع و تقریبا در تمامی مناطق شهری و روستایی خراسان جنوبی مرسوم بوده است؛ در بیشتر نقاط استان به این رشته توبافی یا تون بافی گفته می گردد. مواد اولیه آن نخ پنبه (ابریشم) کرکی یا کورگی و کودری است و پارچه های ابریشمی که از ان حاصل می گردد به رنگهای مختلف از جمله ارغوانی سیر و بنفش و بسیار ریز بافت، بنام قنابیز و والا معروف بوده و از آن برای تهیه لباس زنانه استفاده می نمایند.

دهستان چرمه از توابع شهرستان سرایان از جمله مناطق مهم فراورینماینده بافت این نوع پارچه است. در ضمنً در شهرستان بشرویه علاوه بر برک، چادر شبهای بسیار خوبی بافته می شده است.

مک گرگر در سفر خود به بشرویه می نویسد: تنها چیزی که در اینجا فراوری می گردد یک نوع پارچه پشمی است که به آن برک می گویند که از کرک بز تهیه می گردد. برک پارچه نرم و گرمی است و بسیار ارزان به نظر می رسید.

در روش سنتی بافت در حوله بافی بدین گونه عمل می گردد که ابتدا کلاف نخ تار را جوشانده تا سفت گردد. نان خشک یا آرد را در آب می ریزند و نخ ها را مشت می نمایند تا ضخیم گردد. سپس نخ کلاف را داخل نورد می گذارند تا خشک گردد و از طریق چرخ دوک ریسی نخ ها را به دور ماسوره ای که از جنس نی است، می پیچانند و با یاری تُوتَنوک عمل کشیدن نخ های چله را بر روی 4 عدد چوب یا بیشتر که در یک زمین عظیم می کوبند انجام می دهند.

عمل چله پیچی در روستای خراشاد با یاری چرخ عظیم چوبی صورت می گیرد که شباهت زیادی به چرخ چاه دارد. پس از چله پیچی و گرونه کردن نخهای چله، نخ ها را یک تار یک تار از داخل تیغ و گُلِه ها عبور داده و دستگاه را وصل می نمایند.

نخ پود را روی ماسوره پیچیده وآن را داخل سِبچ قرار داده و با یاری آن نخ های پود را از لای تارها عبور می دهند و با شانه هر ردیف نخ را می کوبند. از طریق پوشال ها، تارها را بالا و پایین می برند تا تارها به دور نخ های پود بپیچند و این کار مرتباً تکرار شده تا چله ها کاملا مصرف گردد، در خاتمه و پس از اتمام چله آن را از محلهای در نظر گرفته شده، برش می دهند.

علت توجه ویژه کشورهای مختلف به هنر دستی هنرمندان روستای خراشاد

حسین عباس زاده، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خراسان جنوبی گفت: پارچه بافی یا همان توبافی روستای خراشاد در سال 1396 ثبت ملی و در مهرماه 1397 به ثبت دنیای رسید و از آن پس در جای جای ایران و اقصی نقاط دنیا خوش درخشید.

وی اضافه کرد: ورود تکنولوژی، فرایند صنعتی شدن و فراوری و رواج محصولات کارخانه ای و اقبال مردم به استفاده از این محصولات به دلیل تنوع از جمله دلایل عمده فراموش شدن برخی از رشته های صنایع دستی و هنرهای سنتی است.

عباس زاده بیان نمود: از جمله وظایف ذاتی معاونت صنایع دستی کشور، حمایت از صنایع دستی، احیا و توسعه آن است که این فرایند در خراسان جنوبی سبب اقبال به ایجاد کسب و کار در حوزه صنایع دستی و رجوع به اصالت های گذشته در بین اقشار مختلف به ویژه جوانان شده و توسعه کارگاه های خانگی و پیرو آن رشد ایجاد کارگاه های تجمیعی فراوری صنایع دستی از نشانه های این امر است.

وی ادامه داد: در این میان در کنار اشتغال خانگی، نگاه ویژه به مجتمع های فراوری صنایع دستی و ایجاد کارگاه های عظیم تجمیعی، توان فراوری را افزایش می دهد.

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خراسان جنوبی اعلام کرد: انتخاب روستای خراشاد به عنوان روستای ملی توبافی و سپس انتخاب آن به عنوان روستای دنیای توبافی از فرصت های ایجاد شده برای توسعه و ایجاد کارگاه های عظیم حوله بافی به ویژه در شهرستان بیرجند بوده است.

عباس زاده اظهار کرد: هم سویی اصالت و طبیعت در دستبافت های روستای خراشاد، اهمیت دادن به مسائل زیست محیطی و خطرات ناشی از فرآیند فراوری رنگزاهای مصنوعی و پساب حاصل از آنها، توجه به آرامش آدمی همراه با استفاده از مواد طبیعی، خطرات ناشی از مصرف رنگزاهای مصنوعی بر سلامت انسان توجه کشورهای مختلف بخصوص حامیان محیط زیست را به فراوریات هنرمندان روستای خراشاد جلب نموده است.

وی با اشاره به صادرات پارچه از خراشاد به کشورهایی چون ایتالیا، اتریش، اسپانیا و کانادا، یادآور شد: اکنون شال سر و گردن دست بافت هنرمندان چیره دست خراشاد در ایتالیا خودنمایی می نماید.

هنوز صدای دستگاه های توبافی به گوش می رسد و حالا پارچه های فراوریی بیشتری از روستای خراشاد راهی کشورهای مختلف می شوند، پارچه هایی که برند فرهنگی خراسان جنوبی و دست مایه زحمت های بیشمار زنان روستایی است.