کمبود ویتامین D: واقعیت ها و علایم کمبود ویتامین D - بازی ناتمام

مترجم: امین حسین پور

منبع:راسخون

قرار گرفتن روزانه بین 10-15 دقیقه در معرض نور خورشید برای سنتز 200 واحد بین المللی ویتامین D که برای بدن ضروریست کافی می باشد. کمبود ویتامین D باعث نرمی استخوان در بچه ها و پوکی استخوان در بزرگسالان می گردد. در اینجا اطلاعات مفیدی در رابطه با ویتامین D و علایم کمبود آن ارائه شده است.

ویتامین D ویتامینی محلول در چربی است که به طور طبیعی در بعضی مواد غذایی مانند زرده تخم مرغ ، شیر ، روغن ماهی و سبزیجات دیگر یافت می گردد. از آنجایی که با قرارگیری در معرض نور خورشید هم این ویتامین در بدن ساخته می گردد بدان ویتامین آفتاب هم گفته می گردد. در کارکرد کلی بدن، ویتامین D برای حفظ اندازه کلسیم و فسفر خون نقش حیاتی ایفا می نماید. ویتامین D جذب کلسیم را به وسیله استخوان ها و دندان ها افزایش می دهد و به موجب آن باعث تقویت و سلامت اسکلتی و دندان ها می گردد.

پوست بعد از دریافت اشعه ماورای بنفش خورشید ویتامین D می سازد. تحقیقات اخیر نشان داده است که این ویتامین از بدن در برابر بعضی بیماری های مزمن خاص مثل ضعف عضلات ، فشار خون بالا ، دیابت ، افسردگی ، سرطان ، پوکی استخوان و بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی محافظت می نماید. استفاده از کرم های ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی 8 یا بالاتر مانع جذب اشعه های UVB و در نتیجه مانع سنتز ویتامین D می گردد. برای درک بهتر اثرات کمبود ویتامین D بر روی سلامتی بهتر است نگاهی به بعضی واقعیت ها در خصوص این ویتامین داشته باشیم.

ویتامین D در شکل طبیعی خود نقش مهمی در متابولیسم بدن ندارد. ویتامین D در دو مرحله به کلسیتریول تبدیل می گردد که مرحله اول در کبد صورت می گیرد و مرحله دوم در کلیه ها.

کلسیتریول یا ویتامین D زیست فعال دسته ای از هورمون های استروئیدی است که مسئول هدف قرار دادن تقریباً 10 درصد کل ژن های ژنوم در بدن انسان می باشد. این ویتامین بعلاوه متابولیسم مواد معدنی بدن را تنظیم می نماید.

اشکال مختلفی از ویتامین D وجود دارد که در این میان ویتامین D2 و D3 ضروری ترین اشکال این ویتامین برای بدن می باشد.

ویتامین D2 به وسیله گیاهان فراوری می گردد و ویتامین D3 بعد از قرارگیری در معرض نور خورشید در پوست سنتز می گردد. مکمل های غذایی ممکن است حاوی یکی از این دو نوع ویتامین باشد یا ممکن است هر دو نوع ویتامین را همزمان در خود داشته باشد.

برای کسانی که به طور منظم در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، دریافت مکمل ویتامین D 5000 واحد در روز لازم است که برابر با مصرف روزانه 50 لیوان شیر معمولی یا 10 لیوان شیر غنی شده یا 10 قرص مولتی ویتامین می باشد.

نشستن داخل ماشین یا خانه همچون استفاده از کرم های ضد آفتاب سنتز ویتامین D را مختل می نماید. این بدین خاطر است که شیشه مانع نفوذ اشعه های ماورای بنفش شده و در نتیجه از سنتز ویتامین D جلوگیری می نماید.

علایم و بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین D

اندازه مورد احتیاج ویتامین D برای کارکرد عادی بدن روزانه 200 واحد بین المللی است. هنگامی که در معرض 20-30 دقیقه نور خورشید قرار می گیرید، بدن در حدود 20000 واحد ویتامین D سنتز می نماید. به عبارت دقیق تر، اگر روزانه چند دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیریم احتمال ایجاد کمبود ویتامین D کاهش می یابد. علایم کمبود ویتامین D به وسیله عوامل مشخصی مانند مسائل کبدی و بیماری های کلیوی برانگیخته می گردد. بعلاوه، بعضی افراد از مسائل ژنتیکی رنج می برند که باعث مقاومت در برابر ویتامین D می گردد.

افرادی که پوست تیره دارند و به طور محدود در معرض نور خورشید قرار می گیرند باید مقادیر کافی مواد غذایی حاوی ویتامین D را در رژیم غذایی خود بگنجانند. افرادی که دور از منطقه ها استوایی زندگی می نمایند هم باید این کار را انجام دهند. یافته های پژوهشی نشان می دهد که بچه ها ، سالمندان و افراد چاق نسبت به دیگران بیشتر مستعد ابتلا به این نارسایی هستند. پس، اگر ویتامین D در بدن به اندازه کافی وجود نداشته باشد چه اتفاقی می افتد؟ بدیهی است که کمبود این ویتامین در بدن فرآیندهای متابولیکی را مختل می نماید و خطر ابتلا به بعضی بیماری های خاص را افزایش می دهد.

علایم کمبود ویتامین D

افزایش ضعف

تورم و درد مفاصل

درد مزمن در بدن

سردرد مزمن

درد و گرفتگی عضلات

مسائل خواب

افزایش ناگهانی وزن

کاهش کنترل نشده وزن

مسائل مرتبط با مثانه و روده

افزایش فشار خون

مسائل دندانی

عدم تمرکز

ایجاد مشکل در حافظه

قد و قامت کوتاه

بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین D

نرمی استخوان بیماری اصلی است که به خاطر کمبود ویتامین D در بچه ها ایجاد می گردد. کودک مبتلا به نرمی استخوان توده استخوانی کم تراکمی دارد که نمی تواند وزن بدن او را تحمل کند.

کمبود ویتامین D مانع جذب کلسیم به وسیله استخوان ها می گردد که به نوبه خود باعث ایجاد پوکی استخوان می گردد. بیماران مبتلا به پوکی استخوان تود ه استخوانی خود را از دست می دهند که منجر به شنماینده شدن استخوان ها می گردد. به طور کلی، برای درمان این بیماری از کلسیم درمانی استفاده می گردد.

کمبود مزمن ویتامین D نه تنها باعث درد و گرفتگی عضلات می گردد بلکه می تواند باعث ایجاد اسکیزوفرنی هم بگردد. کمبود این ویتامین خطر ابتلا به افسردگی ، دیابت و سرطان را هم افزایش می دهد.

برای فرد مبتلا به کمبود مزمن ویتامین D مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید تا به سطح عادی بازگردد. بعلاوه، تنها مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D برای مبارزه با علایم حاصل کافی نیست. مصرف مواد غذایی باید همراه با قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف مکمل های غذایی باشد. مصرف بیش از حد ویتامین D می تواند منجر به ایجاد علایم مسمومیت مانند تهوع ، آسیب تماشا اندام ها و تغییرات خلق و خو گردد. بر خلاف تصور عموم، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید باعث مسمومیت نمی گردد.

در نتیجه، قرار گرفتن روزانه 10-15 دقیقه در معرض نور طبیعی خورشید مطمئن ترین و کم هزینه ترین راه برای جلوگیری از ایجاد کمبود ویتامین D می باشد. باید اشاره نمود که خود بدن انسان صرف نظر از قرار گیری در معرض نور خورشید اندازهی ویتامین D فراوری می نماید. اندازه ویتامین D فراوری شده به احتیاج بدن برای فرآیندهای متابولیکی بستگی دارد.

/ج

منبع: راسخون